Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα σημαδεύουν την Τουρκία δύο πολιτικές δολοφονίες. Πρόκειται για δύο υποθέσεις που φαινομενικά δεν έχουν κανένα κοινό στοιχείο. Η μία μάλιστα δεν καταχωρήθηκε ποτέ επισήμως ως “δολοφονία”.
Έρευνα: Θωμάς Σίδερης
Το 2007 δολοφονείται ο Τούρκος δημοσιογράφος, αρμενικής καταγωγής, Χραντ Ντινκ, και τρία χρόνια αργότερα, το 2010, πεθαίνει, έπειτα από δεκατέσσερα χρόνια στη φυλακή, η πολιτική κρατούμενη Γκιουλέρ Ζερέ. Από το 2013 και μετά αρχίζει ένα ανελέητο κυνηγητό της κυβέρνησης εναντίον δημοσιογράφων, συγγραφέων, πανεπιστημιακών, εναντίον όσων επιμένουν να σκέφτονται και να εκφράζονται ελεύθερα. Τελικός στόχος: η ηθική και φυσική εξόντωσή τους.
Μολονότι η Τουρκία έχει υπογράψει όλες τις διεθνείς συμβάσεις σχετικά με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των κρατούμενων, στα κολαστήρια τύπου F τα βασανιστήρια και οι θάνατοι δεν έχουν τέλος. Σύμφωνα με εκθέσεις ανεξάρτητων οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, από το 2000 έως το 2009 έχασαν τη ζωή τους 306 κρατούμενοι.
Το 2012, η μη κυβερνητική οργάνωση «ΡΕΠΟΡΤΕΡ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ» περιγράφουν την Τουρκία ως «την πιο μεγάλη φυλακή δημοσιογράφων στον κόσμο αναλογικά με τον πληθυσμό της». Εννέα χρόνια μετά, η κατάσταση παραμένει ακριβώς η ίδια όσον αφορά στην ελευθερία του τύπου και η χώρα περιδινείται στον κυκλώνα της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας και των πολλαπλών μετώπων που έχει ανοίξει το καθεστώς Ερντογάν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Δολοφονία Χραντ Ντινκ: ο κύκλος του αίματος ανοίγει
Ο Χραντ Ντινκ, γιος ενός ράφτη από την Μαλάτεια, του Χασίμ Κάλφα, και της Γκιουλβάρ Ντινκ από το Σιβάς, απέδειξε ότι η ψυχή μοιάζει με το περιστέρι. Όσο ανοίγει τα φτερά του και καταφέρνει να πετά, δεν φυλακίζεται ποτέ. Εκτός και αν κάποιος πάρει στα χέρια του το περίστροφο και το πυροβολήσει. Το 1996 είναι μια χρονιά ορόσημο για τον δημοσιογράφο. Τα βήματά του ταυτίζονται με μια εφημερίδα που τότε κάνει τα πρώτα της βήματα. Η εφημερίδα Agos δεν κατάφερε να ανατρέψει απλώς τα στερεότυπα, απέδειξε ότι το βαθύ κράτος της Άγκυρας σκοτώνει με μεγάλη ευκολία οτιδήποτε είναι διαφορετικό, σκοτώνει, κυρίως, την ελεύθερη σκέψη.
Ο Χραντ Ντινκ βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπος με την τουρκική δικαιοσύνη για προσβολή της τουρκικής ταυτότητας. Αιτία ήταν οι απόψεις που εξέφραζε δημόσια σχετικά με τη γενοκτονία των Αρμενίων. Αν και δεχόταν απειλές για τη ζωή του, ο ίδιος επέλεξε να παραμείνει στη χώρα που γεννήθηκε, που μεγάλωσε, που ερωτεύθηκε, που εργαζόταν.
Παρασκευή, 19 Ιανουαρίου 2007. Ο Χραντ Ντινκ πέφτει νεκρός μετά από πυροβολισμούς μπροστά από τα γραφεία της εφημερίδας Agos. Γύρω από το πτώμα του υπάρχουν τέσσερις κάλυκες από σφαίρες. Δύο από αυτές τον βρήκαν στο κεφάλι. Η σορός του καλύπτεται αμέσως από ένα άσπρο σεντόνι. Την επομένη της δολοφονίας του, οι αρχές της Κωνσταντινούπολης μοιράζουν φωτογραφίες ενός άνδρα που φέρεται ως ύποπτος για τη δολοφονία. 14 χρόνια μετά δεν έχουν ταυτοποιηθεί οι ηθικοί αυτουργοί που όπλισαν το χέρι του φυσικού δράστη.
Τρία σημαντικά γεγονότα
Από το 2010 και αργότερα σημαδεύουν την τουρκική πολιτική σκηνή τρία σημαντικά γεγονότα:
1) Η αποκάλυψη του εκτεταμένου σκανδάλου κυβερνητικής διαφθοράς που αποκαλύπτεται τον Δεκέμβριο του 2014 και συγκλονίζει τα θεμέλια του καθεστώτος Ερντογάν.
2) Η αποκάλυψη από την εφημερίδα Cumhuriyet, όργανο των κεμαλιστών και του ρεπουμπλικανικού κόμματος CHP, αλλά και από τα μέσα ενημέρωσης του ειδησεογραφικού ομίλου IPEK της διακίνησης όπλων προς την ISIS μέσα από «επίσημες διόδους» που περνούν μέσα από την Τουρκία.
3) Το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016. Οι πολίτες-τηλεθεατές, εντός και εκτός Τουρκίας, παρακολουθούν σε ζωντανή μετάδοση από τους δέκτες τους την απόπειρα πραξικοπήματος από μικρή ομάδα αξιωματικών και στρατιωτών. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο πρώην Πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιουλ, χρησιμοποιούν εφαρμογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και καλούν τους πολίτες να βγουν και να διαδηλώσουν στους δρόμους προκειμένου να αποτρέψουν τα σχέδια των επίδοξων πραξικοπηματιών. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που, μόλις τρία χρόνια πριν, δαιμονοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έπνιγαν στο αίμα τις διαδηλώσεις με αφορμή την υπόθεση του Γκεζί Παρκ, διακόπτοντας κάθε μορφής επικοινωνίας μέσω διαδικτύου.
Η αρχή των λευκών κελιών
Ωστόσο, τα λευκά κελιά στην Τουρκία χρονολογούνται από την αρχή του 21ου αιώνα και συμπίπτουν χρονικά με την εμφάνιση του Ερντογάν στην πολιτική ζωή της χώρας. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2000 ξεσπά στις τουρκικές φυλακές υψίστης ασφαλείας ένα ντόμινο κινητοποιήσεων από τους πολιτικούς κρατούμενους, οι οποίοι ως έσχατο μέσο διαμαρτυρίας για τις συνθήκες κράτησης, προβαίνουν σε απεργία πείνας. Το τετραήμερο από 19 έως και 22 Δεκεμβρίου ήταν τουλάχιστον εφιαλτικό. 10.000 άνδρες από την αστυνομία, τις ένοπλες δυνάμεις και την στρατοχωροφυλακή προσπαθούν να καταστείλουν τις κινητοποιήσεις και να μεταφέρουν τους κρατούμενους στις νέες φυλακές τύπου F. Για να πετύχουν τον σκοπό τους χρησιμοποιούν κάθε μέσο: πραγματικά πυρά και θανατηφόρα χημικά που προκαλούν φρικτές παραμορφώσεις στα θύματα. Τουλάχιστον έξι κρατούμενες καίγονται ζωντανές.
Το διάστημα που θα ακολουθήσει δεν θα είναι καλύτερο για τους κρατούμενους. Μεταξύ 2000 και 2005 θα πεθάνουν στις τουρκικές φυλακές 120 κρατούμενοι και άλλοι 600 θα υποστούν μόνιμες βλάβες στην υγεία τους εξαιτίας της σωματικής καοκοποίησης και των βασανιστηρίων στα οποία υπόκεινται.
Το ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ
Στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ του Πρώτου Προγράμματος παρουσιάζονται συγκλονιστικές αποκαλύψεις σχετικά με τη χωρική συγκρότηση των λευκών κελιών και πώς στοχεύει η συγκρότηση αυτή στην ψυχική εξόντωση των κρατουμένων. Για την κατάσταση που επικρατεί στα μέσα ενημέρωσης της Τουρκίας μιλούν η Pinar Turenc, Πρόεδρος του τουρκικού Συμβουλίου Τύπου, ο Zeynel Lule, γενικός γραμματέας του Συμβουλίου καθώς και σπουδαίοι Τούρκοι δημοσιογράφοι μεταξύ των οποίων ο Can Dudar, πρώην διευθυντής της εφημερίδας Cumhuriyet που σήμερα ζει στη Γερμανία, η Nazli Ilicak που αρχικώς καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και αργότερα αφέθηκε ελεύθερη αφού ζήτησε δημόσια συγγνώμη από τον Τούρκο Πρόεδρο, ο Celil Sagir, πρώην αρχισυντάκτης της εφημερίδας Zaman και ο Fuat Karayzebek, πρώην δημοσιογράφος στο τηλεοπτικό δίκτυο Samanyolu, το οποίο έκλεισε η τουρκική κυβέρνηση.
Ακούστε το ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ:
www.ertnews.gr
